Maurena Leimena: “Na een echtscheiding komt het regelmatig voor dat de ouder bij wie de kinderen wonen samen met de kinderen wil verhuizen. Zonder toestemming van de andere gezaghebbende ouder mag dit niet. Wanneer de ouders er onderling niet uitkomen, zal de rechter een besluit moeten nemen.”
Vervangende toestemming
De ouder die wil verhuizen kan aan de rechter vervangende toestemming vragen om met de kinderen te mogen verhuizen. Waar houdt de rechter rekening mee wanneer dit verzoek wordt gedaan? Art. 1:253a BW bepaalt dat de rechtbank een zodanige beslissing dient te nemen als haar in het belang van het kind wenselijk voorkomt. De rechtbank zal dus een belangenafweging maken. Als leidraad hiervoor zijn er een aantal criteria ontwikkeld die de rechter in acht neemt bij de beoordeling:
- De noodzaak om te verhuizen naar de betreffende plaats
Het komt voor dat een ouder wil verhuizen naar een ander deel van het land om bij de nieuwe partner te kunnen wonen en een veelgehoord argument is dan dat deze nieuwe partner vanwege zijn werk gebonden is aan de betreffende woonplaats. Daarmee staat de noodzaak echter nog niet vast. Er zal ook onderbouwd moeten worden waarom het belang om te kunnen samenwonen met een nieuwe partner zou moeten prevaleren boven het belang van de kinderen en de achterblijvende ouder;
- De mate waarin de verhuizing is doordacht en voorbereid
Als een ouder midden in een schooljaar verhuist zonder eerst de uitspraak van de rechter af te wachten, is de kans groot dat de rechter de verhuizing als ondoordacht zal bestempelen en geen vervangende toestemming zal verlenen. Hetzelfde geldt indien niet kan worden aangetoond dat in de beoogde nieuwe woonplaats al de nodige voorzieningen zijn getroffen, zoals een baan, een nieuwe school en/of opvangadres voor de kinderen en een sociaal netwerk;
- De aangeboden alternatieven en maatregelen om de gevolgen van de verhuizing voor de kinderen en de andere ouder te compenseren
Als de ouder die met de kinderen wil verhuizen de andere ouder een uitbreiding van de zorg- en contactregeling aanbiedt of bijvoorbeeld voorstelt de extra reiskosten in het kader van de zorg- en contactregeling voor zijn/haar rekening te nemen, zal de rechter wellicht meer genegen zijn vervangende toestemming te verlenen dan in het geval de ouder die wenst te verhuizen geen enkel begrip toont voor de gevolgen van een eventuele verhuizing voor de kinderen en de andere ouder. Maar het aanbieden van alternatieven of compensatie is lang niet altijd mogelijk in dergelijke situaties. Juist als de afstand tussen de woonplaatsen van beide ouders toeneemt, is een uitbreiding van de zorg- en contactregeling praktisch gezien vaak niet uitvoerbaar en dan zal een rechter vanwege de gevolgen voor de zorg- en contactregeling minder snel vervangende toestemming voor verhuizing verlenen;
- De communicatie tussen de ouders
Als de communicatie tussen de ouders problematisch verloopt, is het niet ondenkbaar dat door een verhuizing – met alle praktische beslommeringen van dien – de communicatie tussen de ouders alleen nog maar slechter zal worden, hetgeen niet in het belang van de kinderen zal zijn;
- De gevolgen voor de zorg- en contactregeling
Het zal duidelijk zijn dat de rechter bij een ruime zorg- en contactregeling (of zelfs co-ouderschap) veel minder snel bereid zal zijn vervangende toestemming te verlenen voor een verhuizing. Een verhuizing zal in dat geval namelijk zeer drastische gevolgen hebben voor de zorg- en contactregeling, welke gevolgen veelal niet gecompenseerd kunnen worden vanwege de grote afstand tussen de beide woonplaatsen van de ouders.
Ook is in dit verband van belang of er buiten de zorg- en contactregeling om spontane contactmomenten zijn met de andere ouder, die door een verhuizing niet meer mogelijk zouden zijn. Denk ook aan de rol van de andere bij (buiten)schoolse activiteiten. De mate waarin die andere ouder actief deelneemt kan een grote rol spelen.
- Extra kosten van omgang door verhuizing
Een geplande verhuizing kan behoorlijke extra kosten voor de omgang met zich mee brengen. Denk aan reiskosten vanwege de grotere afstand tussen de woonplaatsen van de ouders. Als deze extra kosten niet door de ouders gedragen kunnen worden, dan kan dat tot gevolg hebben dat het verzoek om vervangende toestemming wordt afgewezen;
- De leeftijd van de kinderen, hun mening en de mate waarin de kinderen “geworteld” zijn
De rechter zal in een procedure voor vervangende toestemming rekening houden met de mening van de kinderen, indien deze kinderen twaalf jaar of ouder zijn. Maar de mening van het kind zal niet altijd worden gevolgd. De rechter kan een ander belang zwaarder laten wegen. Bovendien zal de rechter een verzoek tot vervangende toestemming eerder afwijzen in het geval de kinderen geworteld zijn in hun omgeving, doordat zij in hun woonplaats zijn geboren en getogen, daar naar school gaan en in hun vrije tijd daar sport- of andere verenigingen bezoeken, waardoor zij in hun woonplaats hun sociale contacten hebben.
Is er ook toestemming nodig bij eenhoofdig gezag?
Strikt juridisch is er geen toestemming nodig, indien de ouder die wil verhuizen alleen met het gezag over het kind is belast. In een uitspraak van de Hoge Raad van 15 oktober 2021 heeft de Hoge Raad echter duidelijk gemaakt dat de ouder met eenhoofdig gezag niet zomaar met de kinderen kan verhuizen. Een verhuizing door de ouder met het eenhoofdige gezag mag de omgang met die andere ouder niet ernstig belemmeren of onmogelijk zal maken, zoals bij een verhuizing naar het buitenland.
Heeft u vragen over een dergelijke situatie of andere echtscheiding gerelateerde zaken? Neem dan gerust contact op, ik help u graag.
