Maurena Leimena: “Het is een situatie waar je liever niet mee te maken krijgt, maar welke situatie we in de erfrechtpraktijk wel regelmatig tegenkomen. Er wordt getwijfeld aan de wilsbekwaamheid van een overleden dierbare ten tijde van het opstellen van het testament. In dit geval kan het van belang zijn dat de erfgenamen inzage kunnen krijgen in het medisch dossier van de overledene.
Onder welke omstandigheden kan een nabestaande inzage krijgen? Ruim een jaar geleden op 1 januari 2020 is de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) gewijzigd. Een belangrijke wijziging is de regeling over het inzagerecht in medische dossiers na overlijden van een patiënt.
Hoofdregel en uitzonderingen
Over het algemeen geldt dat het beroepsgeheim van een hulpverlener niet zomaar opzij gezet kan worden. Het beroepsgeheim is ook na het overlijden van kracht. Het beroepsgeheim biedt een waarborg voor patiënten dat zij een vrije toegang tot de gezondheidszorg hebben en dat zij in alle vrijheid met vertrouwen in geheimhouding informatie kunnen delen met hun hulpverlener.
Als hoofdregel geldt dan ook dat een hulpverlener een nabestaande alleen inzage kan geven in het medisch dossier van een overleden patiënt, als de patiënt daarvoor toestemming heeft gegeven (art. 7:457 lid 1 BW). Per 1 januari 2020 is in de WGBO een regeling opgenomen voor het inzagerecht in het medisch dossier van een overleden patiënt door nabestaanden, voormalig vertegenwoordigers en ouders of voogden van overleden kinderen. Dit wordt geregeld in artikel 7:458a BW, waarin de uitzonderingen op de hoofdregel zijn opgenomen. Het doel van dit artikel is duidelijkheid te creëren voor zowel hulpverleners als nabestaanden en tegemoet te komen aan de behoefte van nabestaanden om het medisch dossier te kunnen inzien.
In de volgende gevallen dient de hulpverlener inzage in het medisch dossier te geven:
- wanneer de patiënt bij leven schriftelijk of elektronisch toestemming heeft gegeven;
- als een nabestaande op grond van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg een mededeling van de zorgaanbieder ontvangt dat een incident (denk aan een medische fout) heeft plaatsgevonden;
- wanneer de nabestaande een zwaarwegend belang heeft bij inzage, er voldoende concrete aanwijzingen zijn dat dit belang wordt geschaad en inzage noodzakelijk is voor de behartiging van dit zwaarwegend belang;
- de overleden patiënt jonger dan 16 jaar is.
In de erfrechtpraktijk zal vooral de uitzondering “zwaarwegend belang” een rol spelen. De wetgever en de rechtspraak geven een aantal voorbeelden van situaties waarin sprake is van een zwaarwegend belang:
- het aanvechten van een rechtshandeling;
- inzage nodig voor vertegenwoordiger in het kader van een civiele procedure;
- het belang om te kunnen bepalen of een klacht kan worden ingediend wegens een medische fout;
- het belang om te weten te komen van wie men afstamt;
- het belang om erachter te komen of het overleden familielid een erfelijke ziekte had;
- de benadeling in een nalatenschap terwijl het vermoeden bestaat dat de erflater ten tijde van de wijziging van het testament wilsonbekwaam was;
- het beginsel van hoor en wederhoor (recht op contra-expertise door middel van een tweede inzage bij onenigheid over een deskundigenoordeel);
De hulpverlener bepaalt in beginsel of sprake is van een zwaarwegend belang en of inzage in of een afschrift van het dossier noodzakelijk is ter behartiging van dat belang. Er worden uitsluitend gegevens verstrekt voor zover deze betrekking hebben op de grond waarvoor inzage wordt verleend.
Voor een afstammeling die door een erflater bij testament is onterfd, kan artikel 7:458a BW uitkomst bieden om te bewijzen dat de erflater wellicht ten tijde van het opmaken van een testament wilsonbekwaamheid was. Was de erflater wilsonbekwaam ten tijde van het opstellen van het testament, dan is het testament op grond van artikel 3:34 lid 2 BW nietig.
Gratis 30 minuten adviesgesprek
Heeft u behoefte aan persoonlijk advies? Bel dan voor het maken van een gratis 30 minuten adviesgesprek met 085 047 35 53 of plan een afspraak – link http://www.al-advocaten.nl/contact/.
