Maurena Leimena: “In een testament kan vastgelegd worden wat er met de erfenis gebeurt nadat iemand is overleden. Zo is het ook mogelijk om in een testament een kind of echtgenoot te onterven. Een kind kan dan alsnog altijd aanspraak maken op de legitieme portie, het wettelijk minimum. Ook een echtgenoot heeft bepaalde rechten waar aanspraak op gemaakt kan worden. Ik vertel u er graag meer over in dit artikel.”
Op welke rechten kan de partner of echtgenoot aanspraak maken?
De rechten waar een echtgenoot aanspraak op kan maken worden ook wel ‘andere’ wettelijke rechten genoemd. Deze zijn opgenomen in afd. 3.4.2. van Boek 4 Burgerlijk Wetboek. Het is voor de erflater niet mogelijk om in het testament van deze rechten af te wijken.
– Voortgezet gebruik woning en inboedel
De wetgever heeft het mogelijk gemaakt dat een echtgenoot niet direct na het overlijden van de erflater de woning hoeft te verlaten. De woning moet dan wel geheel of gedeeltelijk tot nalatenschap van de erflater behoren. De echtgenoot mag tot zes maanden na het overlijden van de erflater gebruik maken van de woning en ook van de zich in de woning bevindende inboedel. Dit recht geldt ook voor iemand die met de erflater een duurzame huishouding voerde. Denk bijvoorbeeld aan een partner waarmee de erflater samenwoonde zonder samenlevingsovereenkomst of een (stief)kind.
– Vruchtgebruik van woning en inboedel
Wanneer de echtgenoot samen met de erflater of alleen woonde in de woning van de erflater, kan de echtgenoot na die zes maanden nog langer gebruik maken van de woning en inboedel. Ook als de echtgenoot van de erflater volgens het testament niet of niet de enige eigenaar is van de woning en inboedel als nalatenschap kan men hier aanspraak op maken. De echtgenoot kan dan van de erfgenamen verlangen dat zij medewerking verlenen aan de vestiging van een vruchtgebruik op de woning en de inboedel.
Vruchtgebruik is een zakelijk recht om van de woning en inboedel gebruik te mogen maken.
– Vruchtgebruik van andere bezittingen dan woning en inboedel
De echtgenoot kan zelfs de medewerking van de erfgenamen verlangen tot de vestiging van een vruchtgebruik op andere bezittingen van de erflater. Denk hierbij aan een bankrekening. Echter gelden voor dit wettelijk recht wel strengere eisen. Waar de echtgenoot bij het vruchtgebruik van de woning en inboedel niet hoeft aan te tonen dat deze bezittingen nodig zijn om in de verzorgingsbehoefte van de echtgenoot te voorzien, geldt dat de echtgenoot bij andere bezittingen de verzorgingsbehoefte wel aannemelijk dient te maken. Dit wettelijk recht dient als vangnet zodat de echtgenoot na het overlijden niet in een financieel nijpende situatie terecht komt. Het moet dus gaan om een passende voorziening indien de verzorging van de echtgenoot niet is gewaarborgd. Wanneer de echtgenoot van de erflater als gevolg van diens overlijden bijvoorbeeld nabestaandenpensioen ontvangt zal er minder snel sprake zijn van een verzorgingsbehoefte.
Maak op tijd aanspraak op uw rechten voordat het te laat is
De echtgenoot dient op tijd aanspraak op deze twee laatst genoemde rechten te maken. Wanneer diegene gebruik wilt maken van het recht tot vestiging van vruchtgebruik op woning en inboedel dient dit binnen zes maanden na overlijden van de erflater kenbaar gemaakt te worden aan de erfgenamen. Voor het recht tot vestiging van vruchtgebruik op de andere bezittingen geldt dat de aanspraak uiterlijk binnen een jaar na overlijden van de erflater moet zijn gedaan.
Wanneer de erfgenamen weigeren mee te werken aan het vestigen van een vruchtgebruik dan kan de echtgenoot daarvoor naar de rechter stappen. Dit moet dan uiterlijk binnen een jaar en drie maanden na overlijden gebeuren.
Wat kunnen de erfgenamen doen als ze het er niet mee eens zijn?
Allereerst kunnen de erfgenamen de echtgenoot een redelijke termijn stellen om aan te geven of er aanspraak gemaakt wordt op deze rechten. De erfgenamen kunnen de kantonrechter ook vragen om het vruchtgebruik op te heffen, of om hen te ontheffen van de verplichting tot vestiging van het vruchtgebruik. De kantonrechter beoordeelt dan of de echtgenoot wel echt behoefte heeft aan het vruchtgebruik op de woning, de inboedel en/of andere bezittingen.
Gratis 30 minuten adviesgesprek
Heeft u als echtgenoot, kind of juist als erfgename van de erflater vragen over uw eigen persoonlijke situatie? Ik adviseer u graag! Bel voor het maken van een gratis 30 minuten adviesgesprek met 085 047 35 53 of plan hier een afspraak.
